Dilli Kavalın Genel Özellikleri

DİLLİ KAVAL HAKKINDA(Genel Bilgi)

Dilli kaval, temelde, milli müziğin ana ses sistemi içinde biçimlendirilip geliştirilen, çağdaş müziğin tonal yapısına uygun en eski, yaygın üflemeli halk çalgısıdır.

Geçmişi,insanlık kadar eski olan dilli kaval, tarih boyunca yayıldığı toplumların faklı kültür ve musiki sistemleri içinde değişik ad ve biçimleriyle çalınagelmiş. Çalgının,değişik kültür ortamlarında yer almaya başlaması,onun biçim ve çalınışında da farklılığa neden olmuştur. Milletlerin,kendine has kültürü,buna bağlı olarak da birer musiki sisteminin olduğu genelde bilinmektedir.
kaval, ses yapısı ve çalınış tekniği olarak yabancı üflemeli çalgı flütten farklı sayılır.

Dilli Kaval Adları: Eski çağ Mısır'da "flüt",Asur,Finike,Lidya,İbrani,Suriye ve eski Yunan'da (K) "auloş",Sümerlerde ise "Na" olarak bilinirdi. Çağın müzik orkestralarının yapılanmasında ses rengiyle etkin rol oynayan dilli kaval ülkemiz dışında, Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde "tütek", Azerbaycan ve Ermenistanda "duduk", Avrupa ülkelerinde ise "flüt"adıyla yaygın olarak(ustalıkla) kullanılmaktadır. Dilli kavalı, ilk bulan ya da çalanlara ilişkin; araştırmacılar, Orta Asya -Ural ve Altay Dağları arasında yaşayan ön Türkler'e ait, en eski,ortak uygarlık ürünü olduğu,yayılma merkezinin de bu bölge olabileceği konusunda birleşmektedirler.


Dill Kaval Ailesi : 12 ses çeşitinden oluşan, tercihen ağaçlardan ya da madeniden yapılıp kullanılan, soprano ve alto tonları içerir.
Dilli kaval, ülkemizde yüzyıllar boyu,bir çok yerel ad ve biçimleriyle (gelişigüzel)kişisel becerilerle yapılıp,metotsuz olarak çalınagelmiş, ancak 1981'den itibaren İTÜ.T.M..Dev.Konservatuarında ilk defa bilimsel olarak (y.Doç.B.Tarlabaşı tarafından) öğretilmeye ve saygınlık kazanmaya başlanmıştır. Dilli kavalın,bu tarihe kadar belirli bir biçim ile öğretilmemesi, özüne ters düşen bazı yanlış yorumlarında yapılmasına ortam hazırlamıştır.


GÜNÜMÜZDE DİLLİ KAVAL : Müziğin, tek seslilikten çok sesliliğe ileri gelişmeler kaydettiği çağımızda,bilim ve teknoloji paralelinde geliştirilen tampere sistemdeki(alto ve soprano) 12 ses çeşitiyle anlatılır.Çalgının ilkel biçimden bu günkü düzeyine ulaşmasındaki tek başarının bu sitenin sahibine ait olduğu unutulmamalıdır.


Dilli kavalların,geliştrilen biçimlerinden, milli müziğin dışında ayrıca,beynelmilel (tonal)müziğin de tüm sesleri sağlanmış bulunmaktadır


DİLLİ KAVALIN TEKNİK ÖZELLİKLERİ: Geliştirilen Alto ve Sopranı Tonları müziğin piyano karşılıkları ile transpozeye düşülmeksizin sağlanışı 2,5 oktava varan ses genişliği,kazanılan entenasyonu,oluşturulan öğrenim metodu, her ortamda kolaylıkla sağlanabilirliği,vb. Hususlarıdır.

Tüm bunlara ek olarak, ülkemizde bir ilke imza koyan dilli kaval, 1995 yılında Türk Patent Enstitüsünden(00768 No.ile) aldığı buluş (patent)hakkı ile standart üretimi için büyük başarı sağlamış bulunmaktadır. Kuşaklarda bilimsel şekilde yaşamasına ortam oluşturan bu olgu,çalgının günümüzdeki performansını gözler önüne sermektedir.

N O T L A R :

Düdük Nedir? :TDK Sözlüklerinde, "akılsız boş kafa" karşılığında olup içinden geçen havanın yada buhar kuvveti ile keskin ses çıkartan, işaret vermek için kullanılan gereçlerdir. Örneğin; Bekçi düdüğü, Tren-Vabur düdüğü gibi.

Dilli Düdük Nedir ? : Anadolunun değişik yörelerinde, farklı ad ve biçimlerle çocukların söğüt ağacı veya diğer gereçlerle yapıp çaldığı, küçük oyuncak çalgılar olup sitemizde anlatılanlarla hiçbir ilgisi yoktur.Zira "düdük"sözcüğünü çalgı adı ile bağdaşmayan, onun özünü zedeleyen (küçük düşürücü), kasıtlı bir sözcük olarak algılanabilir.

"DÜDÜK ÖTTÜRÜLÜR,KAVAL ÜFLENİR"

farkını hiç bir zaman unutmayalım.

Flüt Nedir ? : Ses yapısı ve çalınış tekniği,dilli kavallrdan farklı, tampere akortlu üflemeli batı çalgısı olup,öğrenim metodu tamamen kavaldan farklıdır. Ülkemizde (kaval yerine),1953'de (Alnındaki yayın boşluğu yüzünden) üflemeli çalgılar alanındaki müzik eğitimine ilk bununla başlanmış idi.

www.burhantarlabasi.com